Muhasebe Ve Mali Müşavirlik Hizmetleri

Vergi Usul Kanunu’nun 171 ile 226. maddeleri arasında düzenlenmiş olan mevzuata uygun olarak defterlerin tutulması.  Defter tutulmasından anlaşılması gereken; Vergi Usul Kanunu mevzuatı bakımından mükelleflerin vergiye tabi gelir, sermaye ve hesap hareketlerinin tespiti. Vergiye tabi faaliyet yani ticari işlemlere ait işlemlerin sonucunda ortaya çıkan sonuç bakiyelerinin tespiti. 

Mükellefin defter kayıt ve hesaplarının kayıt edilmesi suretiyle üçüncü kişilere karşı bulunan sorumlulukların tespiti.  

Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyet konuları ve tabi oldukları sınıflar dahilinde tutulması zorunlu defterler;  

• Yevmiye Defteri: Kayda geçirilmesi gereken muamelelerin tarih sırasıyla ve madde halinde tertipli olarak yazıldığı defterdir.  Yevmiye defteri ciltli ve müteselsil sıra numaralı olur. Mükellef ler isterlerse yevmiye defterlerini müteharrik yapraklı olarak kullanabilirler. (V.U.K. Md. 183) 

• Defteri Kebir: Yevmiye defterine geçirilmiş olan muamelelerin buradan alınarak usulüne uygun olarak hesaplara dağıtıldığı ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplandığı defterdir. (V.U.K. Md. 184)  

• Envanter Defteri: Envanter defterine işe başlama tarihinde ve müteakip her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanter ve bilançolar kaydolunur. Envanter Defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur.  

• Günlük Kasa Defteri: İşletmenin kasa ile ilgili muamelelerinin günü gününe yazıldığı defterdir. Günlük kasa defteri her işyeri için ayrı ayrı tutulması lazımdır. V.U.K.'nun 156'ncı maddesinde tarif olunan işyerinin birden fazla olması ve işyerlerinde nakit hareketinin bulunması durumunda mükellefler işyerleri itibariyle ayrı ayrı Günlük Kasa Defteri tutarlar.  Sabit bir işyeri bulunmayan ve bilanço esasına göre defter tutan nakliyecilerin ve yazarkasa kullanan işletmelerin Günlük Kasa Defteri tutmalarına gerek olmadığı Maliye ve Gümrük Bakanlığınca kabul edilmiştir. (V.U.K. Genel Teb. 167-190)  

• İmalat Defteri: Birinci sınıf tüccarlardan yani bilanço esasına göre defter tutan sınai müesseseler ayrıca imalat defteri tutarlar. Birinci sınıf tüccarlardan devamlı olarak imalat işi yapan ve sınai müessese nite- liginde bulunan mükelleflerin bu defteri tutması gerekir. İmalat tabirinden ne anlaşılması gerektiği veya imalat tabirinin tarihine ilişkin Vergi Usul Kanunu'nda herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Ancak 3065 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılan 6802 sayılı Gider Vergisi Kanunu'nda; "Tamir ve montaj da dahil olmak üzere bir maddenin şeklinin, vasfının, terkibinin ve hassasının değiştirilmesi suretiyle imal ve istihsali ifade eder" denilmiştir. (Gider V.K. Tablo 1, Poz. 11)  Bu tanımlama doğrultusunda devamlı olarak imalat yapan sınai müesseselerin İmalat Defteri tutmaları gerekmektedir. (V.U.K. Md. 197) imalat defterindeki kayıtlan ihtiva edecek şekilde sınai muhasebe tutanlar Maliye Bakanlığından müsaade almak şartıyla imalat defteri tutmazlar (Madde 203).   

•  Kombine İmalat Defteri: Vergi Usul Kanunu'nun 198'ince maddesinde kombine imalatın tanımı yapılmış, buna göre; hammaddeden tam mamul vücuda getirilinceye kadar geçen müstakil imalat safhalarında ayrı ayrı emtia mahiyetini arz eden maddeler elde edildiği ve bu imal işleri birbirine bağlanarak aynı teşebbüs dahilinde yapıldığı takdirde kombine imalat yapılmış olur. İplik-dokuma, yağ-sabun, kereste- mobilya, un-makarna münasebetlerinde olduğu gibi. Yukarıdaki tanımlama doğrultusunda bilanço esasına göre defter tutan sınai kuruluşların kombine imalat defteri tutmaları gerekir.    
• Bitim İşleri Defteri: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlardan boyama, basma, yazma, kaşarlama, apre, cilalama gibi ücretle yapılan bitim işleriyle uğraşanlar Bitim İşleri Defteri tutarlar.(V.U.K. Md. 200)  
• Ambar Defteri: Vergi Usul Kanunu'nun 209'uncu maddesine göre depo ve ardiye çalıştıranlar ile nakliye ambarı işletenler birinci ve ikinci sınıf tüccar olarak tutacakları defterlerden başka Ambar Defteri tutarlar. Ambar defterinin tutulmasına ilişkin usul ve esaslar söz konusu maddede açıklanmıştır. 
• Yabancı Ulaştırma Kurumlarının Hasılat Defteri: Dar mükellefiyet esasına göre vergiye tabi olan yabancı ulaştırma kurumları veya bunların Türkiye'deki temsilcisi durumunda bulunan şube veya acenteleri bir hasılat defteri tutmak zorunda- dırlar. (V.U.K. Md. 207)  
• Serbest Meslek Kazanç Defteri: Serbest Meslek erbabı, bir serbest meslek kazanç defteri tutar. Hekimler diledikleri takdirde serbest meslek kazanç defterine kaydı gereken malumatı protokol defterinde göstermek kaydıyla ayrıca serbest meslek kazanç defteri tutmayabilirler. (V.U.K. Md. 210)  Noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanların ve borsa acenteleri serbest meslek erbabı sayılmalarına karşılık bunlar serbest meslek kazanç defteri tutmazlar. Bunların tutmuş oldukları resmi defterleri serbest meslek kazanç defteri yerine geçer (V.U.K. Md. 212).   İşletme Hesabı Defteri: İkinci sınıf tüccarlar.
• İşletme Hesabı Defteri tutarlar. İşletme Hesabı Defteri ile ilgili usul ve esaslar V.U.K.'nun 194. maddesinde açıklanmıştır.  
• Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri: İkinci sınıf tüccarlar günlük perakende satışları ile hizmet karşılığı veya sair suretle alınan paraları kaydetmek üzere Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri tutarlar. Günlük perakende satış ve sair hasılat bu deftere günü gününe işlenir. Perakende satışların günlük tutarları ile sair işletme hasılatı belgelerine dayanarak topluca bu deftere işlenir.  İkinci sınıf tüccarlardan; Sabit işyeri bulunmayan nakliyecilerin,  · Satışlarının tamamı toptan ve faturalı olan mükelleflerin,  · 3100 sayılı kanuna göre yazar kasa kullanan mükelleflerin Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri kullanma mecburiyeti 1.1.1986 tarihinden itibaren Maliye ve Gümrük Bakanlığına tanınan yetkiye istinaden kaldırılmıştır. (V.U.K. Gen. Teb. 167)
• Çiftçi İşletme Defteri: Gelir Vergisi Kanunu'nun 53'üncü maddesinde belirlenen yıllık satış hasılatı tutarının üzerinde satış hasılatı bulunan çiftçilerin hasılatlarının ve aynı kanunla belirlenen giderlerinin kaydedildiği bir Çiftçi İşletme Defteri tutmaları mecburidir. Çiftçilerin Bilanço esasına göre defter tutmaları konusunda Vergi Usul Kanunu’nda bir düzenleme yapılmadığından defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler dilerse bilanço esasına göre de defter tutabilirler.  
• Damga Vergisi Defteri: Vergi Usul Kanunu’nda tutulması zorunlu defterler arasında sayılmayan, ancak aynı kanunun mükerrer 25Tnci ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 29'uncu maddesinin Maliye ve Gümrük Bakanlığına tanıdığı yetkiye istinaden, damga vergisini makbuz mukabili ödemek zorunda olan kuruluşlar ile anonim şirketler makbuz karşılığı veya istihkaktan kesinti suretiyle ödemelerine ilişkin olarak Damga Vergisi Defteri adı altında özel bir defter tutmaları zorunlu kılınmıştır. Damga Vergisi Defteri ile ilgili diğer usul ve esaslara ilişkin açıklamalar Damga Vergisi 20 Seri No' lu genel tebliğ ile yapılmıştır.